Hırvatistan'ın Kısa Tarihçesi

Hırvatistan, 1102-1918 yılları arasında önce Macaristan, sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yönetimi altında bulunmuştur. 1493'ten 1718’e kadar bazı bölgeleri Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında kalmıştır.

29 Ekim 1918'de Belgrad'da kurulan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’na (adı 1929 yılında Yugoslavya Krallığı olarak değişmiştir) katılmıştır. II.Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanya’sının işgaline uğrayan Yugoslavya Krallığı'nda özellikle Sırbistan'a bağlı komünistler ve Çetniklerle birlikte Nazi işgaline karşı savaş vermişlerdir. II.Dünya Savaşı sırasında, 1941 Nisan ve 1945 Mayıs ayları arasında Pavelic öncülüğünde şimdiki Hırvatistan topraklarının bir bölümü üzerinde Nazi yanlısı, sözde bağımsız ilk Hırvatistan devleti (NDH) kurulmuştur. Bu devlet, partizanların Zagreb'e girişi ile yıkılmıştır. 2. Dünya Savaşı sonunda, komünistlerin öncülüğünde Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Cumhuriyet, Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Sırbistan-Karadağ ve Makedonya Cumhuriyetleri ile Voyvodina ve Kosova özerk bölgelerinden oluşmuştur.

Sırp milliyetçiliği ve saldırılarına karşı ilk resmi Hırvat direnişi 1989'da Hırvat siyasal partilerinin kurulmasıyla başlamıştır. Hırvatistan'da Mayıs 1990'da yapılan ilk serbest ve çok partili seçimler Hırvatistan Demokratik Birliği’nin (HDZ) galibiyeti ile sonuçlanmıştır. Ayrıca, düzenlenen referandum, halkın %94'ünün bağımsız ve egemen Hırvat devleti istediği sonucunu vermiştir.

25 Haziran 1991 tarihinde Hırvatistan Parlamentosu, bağımsız ve egemen Hırvatistan devletini ilan etmiştir. Bunu Ocak 1992'de Hırvatistan'ın uluslararası alanda tanınması ve 2 Mayıs 1992'de BM üyesi olması izlemiştir. 1991-1995 yılları arasında süren Vatan Savaşı neticesinde Yugoslavya Ordusu ve Sırp isyancıların işgali altında bulunan ülke toprakları kurtarılmış, 1995 tarihli Erdut Anlaşması’yla BM’nin geçici yönetimine bırakılmış olan doğudaki Tuna bölgesinin 1998’de barışçıl yeniden entegrasyonuyla ülke bütünlüğü tamamen sağlanmıştır.

Hırvatistan parlamenter bir demokrasidir. Yasama yetkisini kullanan Hırvatistan Parlamentosu (Sabor) tek kanatlı olup, Anayasa’ya göre en az 100, en fazla 160 üyeden oluşabilmektedir. Halihazırda parlamentodaki milletvekili sayısı 151'dir. Ülkede yaşayan azınlıklara, Parlamento’da toplam 8 sandalyelik kontenjan ayrılmıştır. Parlamento seçimleri 4 yılda bir yapılmaktadır.

Cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından ve beş yıl için seçilmekte, bu görev üst üste en fazla iki dönem yapılabilmektedir. Ülkenin ilk Cumhurbaşkanı 10 Aralık 1999'daki vefatına kadar bu görevi sürdüren Franjo Tudman'dır. Son Cumhurbaşkanlığı seçimleri 29 Aralık 2019 ve 5 Ocak 2020 tarihlerinde iki tur halinde gerçekleştirilmiş olup, seçimleri kazanan eski Başbakanlardan Zoran Milanoviç 19 Şubat 2020 tarihinden bu yana ülkenin beşinci Cumhurbaşkanı olarak görev yapmaktadır. Adıgeçen bu görevi ülkenin ilk kadın Cumhurbaşkanı olan Kolinda Grabar-Kitaroviç'ten (2015-2020) devralmıştır. Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuş diğer iki isim ise Stjepan Mesiç (2000-2010) ve Ivo Josipoviç’tir (2010-2015).

5 Temmuz 2020 tarihinde gerçekleştirilen son parlamento seçimlerini iktidardaki Hırvat Demokratik Birliği (HDZ) kazanmış ve Ekim 2016'dan itibaren Başbakanlık görevini yürütmekte olan HDZ'nin genel başkanı Andrej Plenkoviç bir kez daha Hükümeti kurma görevini üstlenmiştir. Adıgeçenin Başbakanlığında, azınlıkların temsilcisi sekiz ve liberal/merkez partilerden iki milletvekilinin desteğiyle kurulan mevcut 15'inci Hırvatistan Hükümeti 23 Temmuz 2020 tarihinde güvenoyu alarak göreve başlamıştır.

Ülke idari yapısı 20 idari bölge ve Zagreb şehrinden oluşmaktadır. Her idari bölge, yerel seçimlerde, doğrudan halk tarafından, siyasi parti veya bağımsız adaylar arasından seçilen üyelerden oluşan bir meclise sahiptir. İdari bölgevalisi (prefect) 2009 seçimlerinden itibaren doğrudan halk tarafından seçilmektedir. İdari bölgelerin altında bulunan şehirler/ilçeler için belediye başkanlarının seçimi yine doğrudan halkoyuyla gerçekleştirilmektedir.

Bağımsızlığından bu yana geçen süre zarfında Hırvatistan’ın öncelikli dış politika hedefi Avrupa-Atlantik kurumlarıyla entegrasyon olmuştur. Bu bağlamda ilk olarak 6 Kasım 1996 tarihinde Avrupa Konseyi'ne katılan Hırvatistan, 2009 yılında NATO ve 2013 yılında ise AB üyesi olmuştur. Hırvatistan, NATO üyeliği hedefini Nisan 2009’da Strazburg-Kehl’de düzenlenen NATO Zirvesi’nde İttifak’a katılarak gerçekleştirmiştir. 2005 yılında aday ülke olarak müzakerelere başladığı AB’ne katılım yolunda ise Haziran 2011 ortası itibariyle müzakere sürecini tamamlamış, 9 Aralık 2011 tarihinde AB ile Katılım Anlaşması’nı imzalamış ve 1 Temmuz 2013 tarihi itibariyle AB’ne üye olmuştur. AB'nin 28'inci ve halihazırdaki en yeni üyesi olan Hırvatistan Avrupa'yla entegrasyon sürecinde kalan en önemli iki hedefini Schengen ve Avro alanlarına katılım olarak belirlemiş olup, 2022 yılında Schengen'e katılmayı ve 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle Avro'ya geçmeyi amaçlamaktadır.